استون یکی از رایج ترین حلال های آلی در فرآیند های شیمیایی می باشد و به عنوان یکی از مهم ترین و کاربردی ترین حلال ها در واکنش های آلی ، کروماتوگرافی و تبلور مجدد استفاده می شود. در ساخت لوازم پلاستیکی و الیاف مصنوعی و رنگ ها و تولید چسب و رزین و واکس ها و خیلی از صنایع کاربرد دارد .
نام های مترادف : پروپانون ; دی متیل فرمالدئید; دی متیل کتال; دی متیل کتن; کتن پروپان; بتا کتن پروپان; متیل کتن; پیروستریک اسید; پیروستریک اتر ; Acetone ;propanone
استون
استون ( استن ) یک مایع بی رنگ , فرار , قابل اشتعال و ساده ترین کتون و مایعی سمی حلال بسیار خوبی برای ترکیبات آلی می باشد .حدود یک سوم استن مصرفی به عنوان حلال مصرف می شود و حدود یک چهارم آن به عنوان استن سیانوهیدرین , یکی از مواد سازنده ی متیل متا آکریلات مصرف می شود .استن با آب ترکیب می شود و به عنوان یک حلال مهم برای مصارف مختلف از جمله تمیز کردن وسایل آزمایشگاهی و حلال لاک و برق ناخن به کار می رود.
این ترکیب از جمله ساده ترین و کوچکترین کتون ها، مایعی بی رنگ، فرار، محلول در آب، بنزن، اتانول، متانول، دی اتیل اتر و کلروفرم و اشتعال آور با فرمول شیمیایی CH3)2CO) است که تحت عنوان پروپانون propanone)، 2-) پروپانون (2-propanone)، دی متیل کتون (dimethylketone)، دی متیل فرمالدهید (dimethylformaldehyde) شناخته می شود.استون تحت هوا و نور و متاثر از حضور کاتالیست ، اکسید کننده های قوی و فلزاتی مانند مس و آلومینیوم می تواند پلیمر شود. زمانی که از این واکنش گاز آزاد می شود و با هوا مخلوط می شود ممکن است انفجار رخ دهد. هم چنین این ماده می تواند با آهن و استیل در حضور رطوبت نیز واکنش دهد.
استون
همچنین این ترکیب به عنوان ماده اولیه در خیلی از واکنش های آلی نیز کاربرد دارد. از جمله مصارف خانگی آن نیز می توان به عنوان پاک کننده لاک ناخن و تینر رنگ آمیزی اشاره کرد. استون که در خون و اوره وجود دارد، از طریق فرایند متابولیکی بدن، تولید و دفع می شود. تولید این ترکیب در افراد مبتلا به دیابت نیز بیشتر است. رژیم های کتوژنیک نیز باعث افزایش استون در بدن می شود و درنتیجه درصد مبتلا به حملات صرعی را نیز افزایش می دهند.
مشخصات فنی
- نام شیمیایی : استون | Acetone
- فرمول شیمیایی :CH3COCH3
- شکل ظاهری :مایع بی رنگ، فرار ، آتشگیر و بدون بو است
- حلالیت در آب : کاملا قابل حل است.
- گرید محصول : صنعتی و آزمایشگاهی
کاربرد های استون
1.حلال
- این ماده، حلال خوبی برای خیلی از پلاستیک ها و فیبرهای صنعتی است
- در تولید محصولات صنعتی، تولید پارچه و محصولات بافتی، رنگ کردن اتومبیل ها و لوازم خانه، رقیق کردن رزین پلی استر، تمیز کردن ابزارآلات و حل کردن اپوکسیدهای دوجزیی استفاده می شود.
- به عنوان یکی از اجزای فرار رنگ ها و روکش ها نیز به کار می رود.
- آماده سازی فلزات قبل از رنگ آمیزی و لحیم کاری ، که از زنگ زدن آن ها جلوگیری می-کند.
2.آزمایشگاه
- این ماده به عنوان حلال قطبی و پروتیک در خیلی از واکنش های آلی مانند SN2 کاربرد دارد.
- حمام یخ و استون، برای انجام واکنش ها در دمای پایین بسیار موثر است.
3.حدواسط شیمیایی
- استون در سنتز متیل متاکریلات، تولید حلال هایی مانند متیل ایزوبوتیل الکل و متیل ایزوبوتیل کتون استفاده می شود.
4.کاربرد آرایشی و پزشکی
- استفاده در پاک کنندهای لاک ناخن
- درمان جوش ها و لایه برداری پوست های خشک از جمله کاربردهای دیگر آن می باشد.
5.کاربرد های دیگر
- جهت زدودن باقی مانده های مواد شیمیایی روی ظروف شیشه ای و چینی بسیار پرکاربرد است.
- آرایشگران برای جدا کردن مواد چسبنده، کلاه گیس ها را در حمام استون غوطه ور می کنند.
- برای صیقل دادن صفحات پرینترهای سه بعدی نیز به کار می رود.
- استون بعنوان حلال بسیاری از ترکیبات آلی استفاده میشود.
تولید استون
این ترکیب به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق پروپیلن (propylene) تولید می شود. 83% از استون موجود از طریق فرایند کیومن (cumene) سنتز می گردد. درواقع، تولید استون وابسته به تولید فنول است، به صورتی که در این واکنش، بنزن با پروپیلن جهت تولید کیومن آلکیله می شود، اکسایش در حضور هوا رخ داده و فنول و استون تولید می-شود.
از جمله روش های قدیمی تر می توان به تقطیر خشک کلسیم استات یا باریم استات اشاره کرد. اگر در این شرایط فرایند تقطیر انجام نشد، محلول سدیم بیسولفیت به مخزن اضافه می شود، ترکیب کریستالی صاف شده و در مقدار حداقل آب حل می شود. تا زمانی که محلول قلیایی است، سدیم بی کربنات اضافه می شود و استون تقطیر شده جمع آوری و تقطیر مجدد انجام می شود.
(Ca(CH3COO)2 → CaO(s) + CO2(g) + (CH3)2CO (v
در روش دیگر، از پیش ماده استیک اسید تحت حرارت 120 تا 130 درجه سانتی گراد برای تولید استون استفاده میشود. کاتالیزور در این فرایند باعث افزایش راندمان واکنش خواهد شد. در نهایت، دما تا 80 درجه کاهش و محصول در حضور کربنات پتاسیم خشک خواهد شد. در صورت لزوم، تقطیر جز به جز انجام می شود.
